Çin'de Fener Bayramı

Taktım bu yıl Çinlilere. Fare Yılından sonra, bugün de Fener Bayramını kutluyorlar. Nasıl özeniyorum bilseniz. Bu bayram, yılbaşından sonraki 15. gün, ilk dolunayda kutlanıyormuş. Her yere rengarenk, çeşitli şekillerde fenerler asılıyormuş. Bu gelenek şu hikayeden kaynaklanıyormuş: M.Ö 180 yılında Çin'in Batı Han hanedanı imparatoru Hanwendi, Ay Takvimi'ne göre yılın ilk ayının 15. gününde tahta çıkmış. İmparator, bunu kutlamak için o gün Fener Bayramı olarak ilan etmiş. İmparator, her yıl Fener Bayramı akşamı saraydan çıkarak halkla beraber eğlenirmiş. Vatandaşlar da evlerinin önlerine, cadde ve sokaklara rengarenk ve değişik değişik fenerler asarlarmış. M.Ö 104 yılına gelindiğinde Fener Bayramı, resmi bayram ilan edildi. Böylece Fener Bayramı kutlamaları tüm ülkeye yayılarak umumi yerlere ve her eve fener asma kuralı getirildi. Özellikle işlek caddelerde ve kültür merkezlerinde geniş kapsamlı fener şenliği ve fener gösterileri düzenlendi. Kadın erkek demeden yediden yetmişe herkes tüm gece boyunca sokaklara dökülerek rengarenk fenerleri seyrederek, fenerler üzerine yazılan bilmeceleri çözerek ve ejderha dansı yaparak bayramı kutlamaya başladı. Bu gelenek kuşaktan kuşağa aktarılarak bugüne kadar süregeldi. Tarihi kayıtlara göre M.S 713 yılında dönemin Tang hanedanının başkent Chang An'da dev bir "fener dağı" kuruldu. Yüksekliği 7 metreye varan "fener dağı" 50 binden fazla renkli fenerden oluştu.


Fener Bayramı'nda asılan fenerler, genellikle değişik renklerden kağıttan yapılır. Dağ, nehir, yapı, insan ve hayvan figürü, çiçek şekillerine bürünen fenerlerin en ilginci "Döner At Fenerleri"dir. Bir tür oyuncak olan bu fenerlerin, 1000 yılı aşkın bir geçmişi olduğu söyleniyor. Bu fenerlerin içine fırıldaklar yerleştirilir. Fener içine konulan mum yakıldıktan sonra oluşan sıcak havanın etkisiyle fırıldaklar dönmeye başlar, üzerlerine yerleştirilen kağıttan at heykellerini hızla döndürür. At heykellerinin fener gövdesine yansıyan gölgeleri yüzlerce atın koşuşunu andırır.


Fener Bayramı'nda Yuanxiao yenilir. M.S 960-1279 yılları arasında Çin'de hüküm süren Song hanedanı döneminde Fener Bayramı sırasında ortaya çıkan Yuanxiao'nun içi değişik reçeller, ceviz, susam ve yerfıstığı ezmesinden, dışı da yapışkan pirinç unundan yapılır. Masa tenisi topu büyüklüğündeki bu yiyecek, suda haşlandıktan sonra tabağa konularak servise sunulur. Yuanxiao'nun tadı ve mis gibi kokusu, insanların iştahını açar. Çin'in kuzeyinde "Yuanxiao" olarak adlandırılan bu yiyecek, ülkenin güney bölgelerinde "Tangyuan" veya "Tangtuan" olarak biliniyor.


Fener Bayramı'yla ilgili gelenekler günümüzde özellikle kırsal kesimlerde olduğu gibi sürdürülüyor. Fener Bayramı'nı kutladıktan sonra Çinliler, Bahar Bayramı kutlamalarına nokta koyarak yeni yıla yeni bir dinamizmle başlar.

Meraklısına Not: Yazının kaynağı burasıdır. Keşke bir de "dönen at feneri" resmi bulabilseydim.

Meraklsına bir not daha: Şimdi bugün tesadüf fener bayramı ya, beni gene Fenerbahçeli sananlar olabilir. Hayır efendim, Fenerbahçeli değilim, Trabzonsporluyum ezelden, gönlüm geçmez güzelden. Mersi.