sarı otobüs

Bugün yaratıcılık seminerimizde öncekilerden tamamen değişik bir gün yaşadık. Sabah saatimizde fotograf sanatçısı Tufan Kartal bize fotograf sanatı ile ilgili önemli uygulama bilgileri verdi. Kendi fotograflarının yanısıra usta fotografçıların çektiği fotograflar üzerine konuştuk. Özellikle beni gibi amatör fotograf meraklıları için bir profesyoneli dinlemek ilginç bir deneyimdi. Bu sunum sırasında tabii fotografta nasıl yaratıcı olunabileceğinin ipuçlarını da aldık. Şimdi geldi mi bana bir fotograf çekme arzusu? Elimde makinem ve diğer yaratıcı aparat, sokaklarda ya da dağda kırda dolaşıp bir şeyleri görüntülemek istedi canım. Bu arada aklıma eski çektiğim fotograflar geldi, D.Ö. dönemden kalma (dijital makinemdan önceki dönem), o dönemlerde de belki çok sanatsal olmayan ama benim çok hoşuma giden fotograflarım vardı, filmleri nerededir acaba diye sürekli onu düşündüm. Yukarıdaki fotograf da, Tufan Kartal'ın ödüllü bir fotografı, Piyer Loti kahvesinde ilk karın yağdığı bir sabah çekilmiş.

Sonra sunum bittiğinde, bugünkü programın 2. bacağı olarak gene bir fotograf sanatçısı olan Yelda Baler’in Sarı Otobüs’le 2004 yılında yaptığı geziyi anlatacağı bir sunum daha olacağından o sunumu da izlemek üzere kaldık. Ne iyi yapmışız! Salona girdiğimizde bizi bir tütsü kokusu ve arabesk bir müzik karşıladı. Yelda hanım o gezi hatırası olarak aldığı her şeyi kutulara doldurup getirmiş fotografların çekildiği ülkelerin tam ambiyansını yakalamak için, müzik cdlerini dinleyerek, baharat kutusunu koklayarak, Hindistan’dan aldığı işlemeli pullu kumaşlarını, hatta o gezi sırasında satın alıp kullandığı yerel giysileri ve takıları da giyip çıkararak son derece dinamik ve zevkli bir gösteri sundu bize. Sunum hiç arasız iki buçuk saat sürdü ama bir an bile heyecan ve tempo düşmedi. Sarı Otobüs, 1990’dan beri devam eden bir proje. Her yıl 10 kişi sarı bir otobüse binip İstanbul’dan Katmandu’ya kadar, İran-Pakistan-Hindistan ve Nepal’den geçerek, gidiş dönüş yaklaşık 60 günde 20.000 km yol yapıyorlar. Otobüs dediysem öyle sıradan bir otobüs değil, bir yaratıcılık harikası, şöyle ki içine 12 kişilik yatak düzeni ve sekiz kişilik çalışma masaları yerleştirilmiş, sahra mutfağı, lavabosu, su deposu ve üstünde bir de çekim platosu bulunan özel bir araç. Bu yolculuklara ait anılarını, projenin mimarı ve rehberi Özcan Yurdalan 5 kitaplık bir seride anlatmıştı; Ahşap Fanus-İran yolculuğu, Mavi Çöl-Pakistan yolculuğu, Naure Çarkı-Suriye Yolculuğu, Namaste-Hindistan yolculuğu ve Sagarmatha Eteklerinde-Nepal yolculuğu. Bu kitapların ikisini daha önce okumuştum, ancak fotograflarla görmek ve canlı canlı dinlemek de apayrı bir keyifmiş doğrusu. Bakın bir röportajında Özcan Yurdalan Sarı Otobüs’ün hikayesini nasıl anlatıyor: Bir turist olarak gezmek var, bir de seyyah gibi. Eğer gerekli önlemler alınmazsa turizm, yerli kültüre, ekonomiye ve çevreye çok ciddi zararlar verir. Aynı zamanda turist olarak o faaliyete katılan insanın, kendini geliştirmesinin önüne bir takım engeller koyar. Dolayısıyla söz konusu olan turist gibi gezmek değildir. Önemli olan seyyah gibi gezmektir. Kendi başına, plansız programsız, nerede ne zaman yatıp kalkacağı belli olmadan... Bu ikisinin arasında bir yerde işte bizim bu Sarı Otobüs. Bu ne tam turist gibi gezmek, ne de seyyah gibi gezmek. Birbirini tanımayan 10 - 15 kişi, bu Sarı Otobüs’e binip, her yıl bir kez Katmandu’ya kadar gidip geliyor. Bu süre boyunca da 20 bin km yol yapıyoruz, aşağı yukarı dünyanın yarısı.

Bu gezilere literatürde overland deniyormuş. Gerçekten de bir ülkeyi görmek ile yaşamak birbirinden çok ayrı kavramlar. Sarı Otobüs yolcuları gittikleri her ülkede halkın arasında dolaşıp karşılıklı bir etkileşim içinde yaşayarak yapıyorlar gezilerini. Her ihtimale karşı gitmeden aşılarını yaptırarak tabii :) belki bir gün ben de katılırım aralarına, belli mi olur.. Sarı Otobüsle ilgili değişik yazılar için buraya, buraya, buraya, buraya ve buraya tıklayabilirsiniz.